Kategori: Deneyimler

Yaygın Eğitim Metotları

Yaygın eğitim metotları, okullarda gördüğümüz geleneksel eğitim modelinden farklı olarak katılımcıların, deneyimleme ve fikir alışverişi sayesinde bilgileri öğrenmesidir. Yaygın eğitimde her katılımcı kendi başına bir eğitmendir. Çünkü her katılımcının getireceği bilgi birikimi sadece ona özel ve değerlidir.

Bilgi sadece geleneksel anlamda anladığımız “eğitmen” veya “öğretmen”den aktarılmaz. Her bilgi aynı derecede değerli ve yararlıdır. Özellikle gündelik hayatta karşılaşılan problemlere en güzel çözümler, aynı sorunu yaşamış, duyguyu hissetmiş ve üstesinden gelebilmiş bir kişiden gelmelidir. Bu çözüm bazen eğitmen bazen de başka katılımcıdan gelebilir. Yaygın eğitim metodu ile öğrenirken, katılımcı hangi bilgiye ihtiyacı olduğunu kendisi belirlemeli ve bu bilgi açlığını gidermek için doğru kişilere, yöntemlere başvurmalıdır. Bahsettiğimiz metot okullarda gördüğümüz, biz istemeden ihtiyacımız olmadığı anda ve durumda sırf bir müfredat kaygısı ile yüklenen bilgi anlayışından bu anlamda çok uzaktır. Bilgi tek bir eğitmenden geldiğinde manipüle edilebilir ama farklı katılımcıların üzerine konuşup, irdeleyip aktardığı bilgiler için bu söz konusu değildir. Siz gelen bilginin doğruluk, akılcılık ve kullanılabilirliğini sorgular konumdasınızdır. “Öğretmen en doğrusunu bilir, onun söylediği kanundur” anlayışından çok uzak bir eğitim modelinden bahsediyorum.

Hemen burada belirtmek isterim ki, yaygın eğitim metodunda da bir eğitmen bulunur. Buradaki eğitmenin amacı konuşmalara ve eğitime bir çerçeve oluşturmak ve bu çerçevenin dışına çıkılmaması için gerekli yönlendirmeleri yapmaktır. Ayrıca konuların açıklığa kavuşturulması ve kendi bilgi birikimlerini aktarmaları da çok önemlidir. Kesinlikle eğitmenlerin bilgiyi dikte etme amaçları yoktur, tam tersine kendileri de katılımcılardan öğrenmeye heveslilerdir. Yaygın eğitim metodunda, konuşulacak konu başlığı, bunun ortaya nasıl yatırılacağı ve olası kazanımlar belirlidir,ama kazanımların zenginliği tamamen yapılan paylaşımlara bağlıdır. Eğitmenlerin tahmin etmediği yan kazanımlar ve yeni tartışma konuları ortaya çıkabilir. Eğer konuşulan ve tartışılan alt başlıklar da bir eksik kalırsa, eğitmen bunu tamamlama veya konuyu diğer alt başlıklara yönlendirme ile görevlidir.

Eğitim boyuncu katılımcılar aktif rol alır. Bu aktiflik fiziki ve zihni bütün hareketleri içerir. Her konu başlığı için farklı gruplar ile çalışılması, her seferinde farklı fikir ve görüşleri duymayı sağlar. Her oturum sonunda da bütün katılımcıların konu üzerine birleşip ortak bir beyin fırtınası yapmaları için süre vardır. Eğitim boyunca çeşitli materyaller kullanılır; renkli boyalar, renkli kağıtlar ve sunum tahtası (flipchart)  bunlardan en yaygınlarıdır. Katılımcı sayısının yaklaşık 20 kişi olması, etkileşim için daha elverişlidir fakat bu sayılar farklılık gösterebilir. Yaygın eğitimde en önemli unsur, belirlenen konular üzerine katılımcıların hayal gücü, deneyim ve meraklarını kullanarak karşılıklı olarak birbirlerini bilgi anlamında beslemeleridir. Yaratıcı ve eleştirel olurken farklı fikirlere saygı duymayı ve dinlemeyi de öğretir.

Yaygın eğitim metotları, büyük şirketler ve  sivil toplum kuruluşları başta olmak üzere, ülkemizde yer edinmeye başladı. Türkçeye çevrilmiş çeşitli metotları ücretsiz olarak bulabileceğiniz bir site dahi var. Yaygınegitim.org sitesine girip, amacınıza en uygun metodu seçip, kendi kurumunuz veya eğitimlerinizde kullanabilirsiniz.

Umarım ki, iş ve okul hayatınız boyunca aktif katılım sağladığınız üzerine eleştirel düşündüğünüz deneyimlerinizin farkına varıp paylaştığınız eğitimlerle bilgiler öğrenirsiniz. Sahip olduğunuz her bir bilgi parçasının değerini anlayıp, ihtiyacı olanlarla paylaştığınızda nasıl çoğaldığını görmek sizi mutlu edecektir. Bilgi paylaştıkça çoğalır, çoğaldıkça topluma olan aidiyetinizi arttırır.

 

Erasmus+ Training Course (Eğitim Kursu)

Erasmus+, Avrupa Birliğinin eğitim, gençlik ve spor konularında üye devletler arasındaki değişim programlarının genel adıdır. Erasmus Plus projelerinden en tanınanı üniversite değişim programıdır. Üniversite öğrencilerine bir dönem yada iki dönem boyunca başka bir üniversitede okuma fırsatı sunar. İnternet sitemde daha önce bahsettiğim Avrupa Gönüllü Hizmeti, Eğitim Kursu (Training Course)  ve Gençlik Değişim Programları (Youth Exchange Program) da Avrupa Birliği tarafından finanse edilir.

Bu yazımda sizlere deneyimlerimi de ekleyerek eğitim kurslarının mantığından ve kursların getirdiği avantajlardan bahsetmek istiyorum. 2015 yazında Hollanda’da TOG (Toplum Gönüllüleri Derneği) ni temsilen bir eğitim kursuna katıldım. 10 gün süren “Gençlik Çalışmalarında Çatışma Çözme Yöntemleri” (Conflict Management in Youth Workers) üzerine kurulmuş bir eğitimdi. 12 farklı Avrupa ülkesinden toplam 24 kişiydik. Hepimizin ortak  noktası gençlik alanında çalışıyor olmamızdı. Yaygın eğitim metotları ile her katılımcı belirlenen konular üzerindeki deneyimlerini birbirine aktarıyordu. Tabi ki bu aktarım sürecinde 4 adet eğitmen moderatör olarak yer alıyor. Konuşulacak konuyu ve konunun çerçevesini belirliyor, bizlere farklı görüşler ortaya çıkartabilmemiz için yol gösteriyordu. Oturumların son 15 20 dakikasında ise, bütün konuşulanları toplayıp daha formel bir eğitim şeklinde anlatıyordu. Burada hemen belirtmek istiyorum ki, Erasmus plus kapsamında alınan eğitimlerin hepsinde yaygın eğitim metotları kullanılır. Yaygın eğitim metotları, katılımcıların ve eğitmenlerin bilgi birikimi ve bilgiyi aktarma şekli olarak  aralarında bir hiyerarşi bulunmadığı, katılımcıların deneyimlerini ve fikirlerini demokratik bir çerçevede birbirleri ile paylaştıkları eğitim sistemidir. Yaygın eğitim metodunda, kimsenin bilgisi ya da deneyimi bir başkasınınkinden üstte değildir. Bu yüzden eğitim kursunda çeşitli ülkeler ve çeşitli alanlardan katılımcılar olmasına dikkat edilir. Bunun yanı sıra katılımcı sayısını optimal düzeyde tutmak; her katılımcının birbiri ile olan etkileşimini arttırıp, ortaya güzel harmanlanmış bilgi donanım çıkmasını sağlar.

Eğitim kursları çeşitli konularda olabilir, projeyi yazan kadronun amaçları doğrultusunda bir içerik hazırlanır. Eğitim boyunca konu başlıkları belirlidir, lakin %20’lik gibi bir alan özellikle boş bırakılır. Bu boş alan katılımcıların istekleri ve kendi getirdikleri fikirler doğrultusunda şekillenir. Eğitim süresince katılımcılar, projenin belirlediği bir yerde konaklarlar ve genelde proje boyunca beraber vakit geçirirler. Eğitim haricinde kültürel değişim yapılması ve dil gelişimi de eğitim kurslarının yan amaçlarıdır. Benim projemde iki katlı bahçeli bir villada konaklamıştık. Bir hafta boyunca gece gündüz beraber vakit geçirmiştik ve bu süreçte bütün katılımcılar birbirini daha iyi tanıma fırsatı bulmuştu.

Erasmus+’ın bütün projelerinde olduğu gibi kurslar da Avrupa Birliği tarafından fonlanıyor. Vİze ücreti, uçak bileti, konaklama, yemek gibi her türlü gider sizin için ödeniyor. Projeniz bittikten sonra Youthpass adı verilen, kurstan edindiğiniz kazanımların yazılı olduğu bir sertifika alıyorsunuz. Sertifikayı siz ve eğitmenleriniz beraber dolduruyorsunuz. Bu sertifikayı uluslararası alanda rahatlıkla kullanabilirsiniz. Eğitim kursundan kabul almak için bir gönderici kuruluşa ihtiyacınız yok. Yani siz kendiniz aşağıda vereceğim İnternet sitesinden kursunuzu bulabilir ve bir motivasyon mektubu ile başvurabilirsiniz. Kabul aldıktan sonra, eğer projenin Türkiye’de bir ortağı yoksa bir gönderici kuruluş bulmanız gerekiyor. Ama genel olarak her projenin Türkiye’de bir proje partneri olur ve siz bu kurslara katılırsınız. Ayrıca kendiniz de proje yazıp Avrupa Birliğine başvurabilirsiniz.

Avrupa Birliği tarafından tanınan ve fonlanan eğitim kurslarına katılmanız, size sadece eğitim aldığınız konuda bilgi  katmaz, farklı kültürler ve fikirleri de görmenizi sağlar. Yeni kültürler ve insanlarla tanışırken, dil yeteneğinizin gelişmesine destek olur. Eğitim aldıktan sonra ülkenize dönüp, öğrendiğiniz bilgileri sivil toplum alanında yer alıp almaması önemli olmaksızın yeni kişilerle paylaştığınızda ise evrensel bilginin yayılmasında  aktif olarak rol almış olursunuz.

Kursları bulabileceğiniz link: https://www.salto-youth.net/

Almanya Dil Okulu ve Vize Süreci

Ekim 2019 tarihinde Almanya Weimar şehrinde dil okuluna başladım ve sizlerle bu süreci paylaşmak istedim. Dil okulu okumak için Weimar’ı seçmemdeki en büyük etken, yüksek lisans için başvurmayı düşündüğüm üniversiteye yakınlığı oldu. Bir diğer etken ise küçük bir şehir oluşuydu. Şu ana kadar Almanya’da üç küçük bir büyük şehirde yaşamış birisi olarak verebileceğim en büyük tavsiye; iyi bir gelir sağladığınız işiniz yoksa kesinlikle büyük şehre 1 saatten yakın küçük bir şehirde ikamet edin. İhtiyaç duyduğunuzda büyük şehrin nimetlerinden yararlanmak için ona kısa sürede ulaşabilirsiniz. Ama büyük şehrin aksine, gündelik hayatınızda sizi yormaz. Weimar bu konuda güzel şehirlerden. Şehir, sanat ve mimari alanında ekole sahip bir üniversite ve müzik üzerine bir yüksek okul barındırıyor. Bu da bizlere öğrencilerin bol, üniversite etkinliklerinin gayet yeterli olduğu bir ortam oluşturuyor. Şehrin her yerine kısa sürede ulaşabiliyor ve sosyal hayatta çok yüksek meblağlar ödemeden hayatınıza devam ediyorsunuz.

Dil okulum Weimar Bauhaus Üniversitesinin Dil Enstitüsüne bağlı. Bu sayede üniversite öğrencisi sayılıyorum ve bu bana hem vize sürecimde hem de Weimar’daki hayatımda kolaylık sağlıyor. Dil okulumu seçerken verilen hakları göz önünde bulundurdum ve merak ettiğim soruları sekreterliğe yönelttim gayet hızlı ve yardımseverler. Dil okulu seçerken, karşılaştığınız her türlü sorunda yardımcı olabilecek yetkili birisinin olması sizin için kolaylık sağlayacaktır.

Gelelim vize sürecine. İlk olarak ben vizeye Almanya’dan başvurdum. Yani ikamet ettiğim Bayern eyaletine bağlı Aschaffenburg kentinden vize uzatma evrakları ile başvurdum. Bu süreç için Türkiye’ye geri dönmeye ve oradan başvurmaya gerek yok. Vize uzatma işlemimi yapacağımı ama daha sonra başka bir eyalette yaşayacağımı söylediğimde de hiç bir sorunla karşılaşmadım. Benden istenen evraklar ; dil okulu kabul belgesi, sağlık sigortası, blokeli hesap, ev kira sözleşmesi,fotoğraf ve doldurmam gereken bir formdu. Formu görüşmem sırasında görevli yanımdayken doldurdum ama bazı durumlarda formu mail ile attıkları da oluyor. Benim vize görüşme tarihim geldiğinde hala ev bulamamıştım ve bu yüzden kira belgem eksikti. Görüşmemden iki gün önce yabancılar ofisini arayıp durumu anlattım ve vize günümü ertelemeyi önerdim. Sonuçta eksik evrak ile başvuru yapamam ya da yapsam bile vize alamam diye düşündüm.Benden sorumlu kişi, görüşmeye gelmemi ve eksik evrakla başvurmamın sorun olmayacağını söyledi. Gerçekten de dediği gibi kira sözleşmem olmadan vizemi kolaylıkla aldım. Eğer siz de ev bulma konusunda sorun yaşıyorsanız (ki Almanya’da sorun yaşamamak neredeyse imkansız) bu durumu görevliye açıklayın ve yardımcı olup olamayacaklarını sorun. Kabul belgesi, sigorta ve maddi durum en önemli evraklar, bunlar tamam olduktan sonra diğer konularda yardımcı olabiliyorlar.Uzatılmış vizelerin gelmesi yaklaşık 4-6 hafta sürüyor. Bu sebeple vize randevusu alırken bunu göz önünde bulundurmalısınız. Benim projem ve vizem 15 Eylül’de bitiyordu, daha sonra ise dil okulum 1 Ekim’de başlıyordu. Yeni vizem ise eylül sonunda bana ulaşacaktı, yani vizesiz geçireceğim yaklaşık 15 günlük bir süre vardı. Bu süre içerisinde Türkiye’ye gidip ailemi ziyaret etmek istediğimi belirttim.Ülkeden çıkıp tekrar girebilmem için Fiktionsbescheinigung adı verilen hemen 10 dk içinde çıkan  bağlayıcı vize aldım. Bu vize türü ile tek seferlik schengen bölgesinden çıkıp girebiliyorsunuz ve schengen içinde seyahat edebiliyorsunuz. 2019 yılı için 13 Euro para ödemesi alıyorlar (Bu yazıya ne zaman denk geleceğinizi bilmediğim için yılı belirtmek istedim, böylece fiyat değişimi olup olmadığı hakkında bir fikir edinebilirsiniz).Fiktionsbescheinigung’u hava limanında sorunsuzca kullandım, ülkeden çıktığım hava limanı ile tekrar giriş yaptığım hava limanı farklıydı. Bu durum hiç bir sorun oluşturmadı, çünkü verilen belge genel geçerliliğe sahip.

Almanya’da dil okulu ararken daha sonraki hedefinizi düşünüp ona göre bir okul ve şehir seçmek sizin için çok kolaylık olacaktır. Ayrıca küçük şehirlerde hayatın daha kolay ve ucuz olduğunu gözden kaçırmayın çünkü maalesef dil okulu vizesi çalışmanıza  izin vermiyor. (Ben ikinci vizemi Thüringen eyaletinden aldım ve sadece tatillerde çalışma izni verdiler. Vizeyi veren kişinin biraz inisiyatifine kalmış durumda). Vizeye Almanya’dan vizenizi uzatmak için eyalet fark etmeksizin başvurabilirsiniz. İstenilen evrakları, vize görüşme gününüze kadar yetiştiremezseniz de durumu görevliye açıklayın ve yardım isteyin. Bu süreçte karşınıza çıkan sorunlardan dolayı kesinlikle umutsuzluğa kapılmayın.Hepsinin üstesinden gelmek için iyi niyetiniz ile gerekli kişilerden yardım talep edin.

AGH (Avrupa Gönüllü Hizmeti) Projem

     1 yıllık Avrupa Gönüllü Hizmeti Projemi 10 gün önce tamamlamış bulunuyorum. Almanya’nın Aschaffenburg kentinde devlet koruması altındaki çocuklar ile 1 yıl çok keyifli bir proje geçirdim.

      Öncelikle sizlere Projemin gerçekleştiği kenti ve çocukların kaldığı evleri anlatmak istiyorum. Aschaffenburg, Frankfurt’a çok yakın Bayern eyaletine bağlı bir şehir. Küçük ama içinde ihtiyacınız olan her şeyi bulabileceğiniz bir şehir merkezine sahip. Yaz aylarında çeşitli etkinlikler ve festivaller gerçekleştiriliyor. “Kinderheim” olarak geçen çocuk yuvasında toplam 54 çocuk 6 farklı evde kalıyor. Evlerde ortalama 8 çocuk tek kişilik odalarda yaşıyor. Çocuklar belirli ve çeşitli sebeplerden dolayı aileleri ile değil, çocuk yurdunda yaşamlarını devam ettiriyorlar. Benim ve diğer eğitmenlerin başlıca görevleri de onların günlük yaşamlarını devam ettirebilmeleri için yardımcı olmak ve onları psiko-sosyal açıdan desteklemek.

      Benim çalıştığım ev çocuk evi olarak geçiyordu ve 8-13 yaş arası 7 çocuk kalıyordu. 5 adet eğitmen ile 1 yemek ve basit temizlik işinden sorumlu çalışan ile 7 kişilik bir ekiptik. Eğitmenler vardiya sistemi ile çalışıyor ve her gece 1 farklı eğitmen evde çocuklarla beraber uyuyordu. Ben Avrupa Gönüllü Hizmeti yaptığım için, gece çalışma yetkim yoktu bu yüzden gündüzleri çocuklar okuldan geldikten sonra iş saatim başlıyordu.

       Kurumumuzda çocuklar için çok farklı topluluklar ve etkinlikler düzenleniyordu. Gönüllü olarak istediğim gezilere ve topluluklara rahatça katılıp, kendi evimin dışındaki çocukları da gözlemleme şansı elde ettim. Kurumda spor, dans, ata binme, bahçe ve doğa çalışmaları, at biniciliği, terapi köpekleri ile vakit geçirme, bisiklet kulübü, oda tiyatrosu gibi çok çeşitli etkinlik grupları bulunuyordu. Eğitmenler kendi ilgi alanları ile alakalı gruplar kurup çocukları bu konuda geliştirebilme şansına sahip. İlk ay önüme kocaman bir liste geldi ve aralarından istediğime katılabileceğimi, eğer arzu edersem yeni bir grup kurabileceğimi belirttiler. Kuşkusuz projemin en güzel yanı buydu, bana verilmiş kocaman bir özgürlük alanı ve bana güvendiklerini belirten sorumluluklar… Kurumda her hafta 2 saat 8 çocuk ile beraber kapalı alan tırmanışı yapmaya gittim. Hiperaktivite tanısı konmuş çocuklar için çok eğlenceli bir ortam oluştu. Diledikleri gibi tırmanabildikleri ve adrenalin ile güveni aynı anda yaşadıkları bir spor aktivitesiydi. Kendi evimizdeki 7 çocuktan 5 tanesini de her hafta kurumumuzda bulunan yüzme havuzuna götürüp, 1 saatlik yüzme kursları gerçekleştirdim. Yüzmeyi yeni öğrenen küçük çocuklar için çok iyi bir fırsat olurken, yüzmeyi bilen çocuklar da keyiflerince eğlendiler.

      Çocuklar yurtta yaşadıkları için, okul kapalı olduğunda ve özel günlerde daha çok aktiviteler düzenledik. Yılbaşı, Paskalya, Noel, Karnaval haftası gibi bir çok özel günü çocuklarla beraber kutlama imkanı elde ettim. Bu sayede Alman kültürünü çok yakından gördüm ve etkileşime geçtim. Yılbaşında yeni yılı beraberce karşıladık ve gönlümüzce dans ettik. Noel günü hep beraber kiliseye gidip ayine katıldık, daha sonra Noel Baba’nın getirdiği hediyeleri beraber açtık. Özel günlerde çocukların yüzlerindeki mutluluğu görmek ve onlarla bir aile gibi vakit geçirmek benim için çok değerli bir deneyim oldu.

       Yurtta çok çeşitli şehir dışı ve ülke dışı gezileri de düzenleniyordu. Her ev yılda en az bir kere tatile gidiyor. Biz bu sene bütün çocuklar ve eğitmenler 5 günlük Paris-Disneyland gezisi gerçekleştirdik. Kocaman bahçesi olan 8 Odalı bir evde 5 gün boyunca konakladık. Bu süre zarfında geceleri de çalıştım. Uyuyamayan ya da kötü rüya gören çocuklar için masal okuma köşemiz her zaman açıktı 😀 Çocuklar ile bir tam günümüzü Disneyland’ta geçirdik. İzledikleri çizgi film kahramanlarını yakından gördüler. Bir gün Paris in tam içindeydik ve hatta Notre Dam Katedrali’nin yandığı günün sabahı Katedrali ziyaret edebildik.

       Kurumumuzda bisiklet turu gezileri, kardeş Çocuk yuvası gezileri, 1 Haftalık Sirk kampı gibi çok çeşitli konaklamalı geziler oldu. Ben vakit bulamadığım için hepsine katılım sağlayamadım. Sadece futbol takımımız ile beraber Avrupa Çocuk Yuvaları Futbol Turnuvası’na gittim. Slovenya’daki kardeş yurdumuz 2 gece konaklamak için bizi ziyaret etti, daha sonra onları da alıp Almanya’nın kuzeyinde bulunan Lübeck kentine turnuvaya gittik. Almanya içi ve Polonya, Slovenya gibi ülkelerden de gelen toplam 38 Çocuk Yuvasının kız-erkek karışık futbol takımları arasında 2 gün süren turnuva gerçekleştirildi. Çeyrek finale çıkmaya hak kazanamasak da, çocuklar ve bizler başka şehirlerdeki meslektaşlarımız ve çocuklar ile tanışma fırsatı elde ettik.

       Çocuk yuvasında proje yürütmenin en güzel tarafı, çocuklarla doyasıya oyun oynayabilmek. Aklıma gelen her türlü yaratıcı ve bazen yaramazlığa yakın etkinlik ve oyunları onlarla oynadım. Şehir içindeki bütün etkinlik ve festivalleri takip edip, çocuklar ile beraber katılım göstermemiz için “Supervisior” uma fikir ile gittim. Çalıştığım kurum yeniliklere ve çocukları mutlu edecek fikirlere çok açık olduğu için çok rahat bir şekilde anlaştık. Çocuklar ile planör uçuşu, barbekü partisi, lunapark, tiyatro, sinema gibi çeşitli aktivitelerde vakit geçirdim.

     Projem benim açımdan çok heyecan verici ve öğreticiydi. Bunun en büyük sebebi yeniliklere açık ve takım çalışmasına yatkın bir ekip ile çalışıyor olmaktı. Mutlu olmak ve boş vakitlerini değerlendirmek için fikirler yaratmayı seven pırıl pırıl çocuklarla çalışmak da bana ekstra motivasyon kaynağı oldu. Geriye bakıp düşündüğümde hızlı ve muhteşem geçmiş bir proje yılı görüyorum. Dilerim ki bütün AGH gönüllüleri projelerini mutlulukla hatırlar.

Sinirlenmek Güzeldir, Şiddete Dönüşmesini Engellediğimiz Müddetçe

       Stres ve sinir durumları ile başa çıkma yöntemimiz farklılık gösterir. Göstediğimiz farklılık ve tepkiler de, kişilik oluşumumuz ile kendimizi tanımlama şeklimizde büyük rol oynar. Güzel duyguları kabul edip onlarla gurur duymak kadar sinir ve stresimizi de kabul etmeliyiz. Sinirimizi, stresimizi ve bunların varyasyonlarını dışarı vuruşumuzu elimizden gelen en güzel yolla yapmalı ve sonrasında seçtiğimiz yoldan da gurur duymalıyız. Etrafınızda sevincini, heyecanını veya mutluluğunu paylaşan, bunları farklı yollarla gösteren sayısız insan görmüşsünüzdür. Ya da üzüntüsünü bir şekilde dışarıya yansıtan ve bunun için yardım talep eden. Mutlu olduğumuzda, güzel haber aldığımızda veya üzüldüğümüzde eşe dosta çiçek, yemek veya küçük süsler dağıtıyoruz peki sinirli veya stresliyken neler yapıyoruz?

        Çalıştığım kurumda günümün en az 6 saatini stres bozukluğu yaşayan çocuklarla geçiriyorum ve karşılaştığım deneyimler bana bunun üzerinde düşünmek için çok yardımcı oluyor. Duyguları tanımlamayı ve onları kabul etmeyi öğretirken, olumlu duygular kadar olumsuz duygulara da yer veriyoruz. Hatta kurumumuzdaki çocuklar olumsuz duyguları yanlış dışa vuran anne babalara veya çevreye sahip oldukları için olumsuz duygular üzerinde daha çok çalışıyoruz. Özellikle sinir, stres, kaygı, üzüntü gibi iç içe geçmiş duyguları ayırmak ve bunları isimleri ile etiketlemek bizim için çok önemli. Duygularımızı etkiledikten sonra, kendi fiziksel ve ruhsal durumumuza göre başa çıkma yöntemleri bulmalıyız. Son olarak da duygu etiketimizi ve bulduğumuz çözümü çevremizdeki kişilerle paylaşıp onları olan biten hakkında bilgilendirmek, duygularımız durulduğunda devam edeceğimiz ilişkiler için önem taşıyor. Yaş ve cinsiyet fark etmeksizin uygulamamız ve kendimize göre çeşitlendirmemiz gereken bu yolları çocuklara da anlatıyoruz.

      Yolları çok güzel uygulayan iki çocuktan sizlere kısaca örnekler vermek istiyorum. 8 yaşlarında ileri derece stres bozukluğu olan bir oğlan çocuğu bunlardan bir tanesi. Ailesinde gördüğü şiddetin dışa vurumunu tabi ki şiddet olarak gösteriyor ve başı sıkıştığı her an bu kısa yola kaçmak istiyor. İlk olarak sahip olunabilecek tek duygunun şiddet olmadığını, duygularını iyice yokladığında aslında içinde kaygı, stres, hayata karşı üzüntü gibi farklı varyasyonların da olduğu uzunca bir süre anlatıldı. Daha sonrasında ise bütün bu duygularını hissetmesinin çok doğal olduğu söylendi. Eğer bunları sadece söylüyor olsaydık, kesinlikle bir etki etmezdi. Bu sebeple uygulamaya da geçirmeliydik ve kurumumuzda bunun için çok güzel bir ortam vardı. Bir akşam yemekten sonra erken yatacak olmasına sinirlenen aynı çocuk çığlıklar atmaya ve eline geçen objeleri fırlatmaya başladı. Etrafınızda sinirini gösteren birisini gördüğünüzde ondan kaçınmak veya içinizdeki siniri göstermek gibi yollar karşınıza çıkar. Diğer çocuklar da tabi ki bu yollar arasında seçim yapmaya başladılar. Asıl sinirli olan çocuğu zar zor da olsa karşımıza alıp konuştuğumuzda, bütün gününü sadece ona verilen sorumlulukları yerine getirmek için harcadığını, hiç oyun oynayamadığını ve şimdi de uyku vaktinin geldiğini söyledi. Bu durum onu sinirlendirmiş çünkü kendi mutluluğu ve isteklerini yapabildiği bir gün geçirememişti. Aslına bakılırsa kesinlikle haklı bir isyandı çünkü sahip olduğu enerjiyi aktarmak istediği çok daha farklı yerler varken yetişkinlerin verdiği sorumluluklarla boğuşmuştu. Bunun sonucunda biz de onun benim sorumluluğumda enerji ve sinirini atması için tasarlanmış odamıza gitmesini çözüm olarak bulduk. Bu oda bütün yerleri ve tavana kadar bütün duvarları koruma minderi ile kaplı ses yalıtımına sahip bir yer (gerçek fotoğrafına sahip olmadığım için internetten bulduğum bir benzerini sizinle paylaşıyorum aşağıda. Böylece canlandırmanız çok daha kolay olacaktır). İçerisinde kocaman bir kum torbası, plastik top ve iki sünger sopa haricinde hiç bir şey barındırmıyor. Bizim karşılaştığımız sorun için 15 dakika yeterliydi ama çocuğun sahip olduğu sinirin sebebi miktarı gibi faktörler baz alınarak süresi değiştirilebilir. 15 dakika boyunca ikimiz odanın içerisinde onun istediği sinirini ve enerjisini dışarı vurabileceği her aktiviteyi yaptık. Kum torbasına yumruk atmak, duvardan duvara koşup tavana tırmanmak, güreşmek, plastik topa var gücümüzle tekme atmak, koşarak kendimizi yerlere atmak ve bunları yaparken kahkahaya dönmeye başlayan çığlıklarımızı da ekledik. 15 dakika bittiğinde, terlemiş ve yorgunluktan yürüyemeyecek hale gelmiş, bir an önce uyuyup dinlenmek isteyen ama kahkahalarına devam edip kendince neşeli hikayeler anlatan bir çocuk vardı karşımızda.

      Diğer bir çocuğumuz ise 10 yaşında, okul başarısı biraz düşük ve okulu sevmeyen bir kız çocuğu. Yaptığı ödevi çok hızlı bitirmek istediği ve el yazısını kesinlikle sevmediği için yazma ödevleri gözünde çok büyüyor. Ödev tamamen el yazısı alıştırması olduğu ve asıl amaç güzel yazmak olduğu için kendisini ister istemez zorlamamız gerekiyordu. İlk yaptığı ödevde bütün yazıları birbirine karıştığı için kocaman bir A4 boyutundaki ödev silinmiş ve ikinciye yaptığı ödev de gerekli düzende olmadığı için üçüncüye yapması gerektiği kendisine söylenmişti. Diğer arkadaşları çoktan ödevlerini bitirmiş oyun oynarken, ödevini silip en baştan yapması gerektiğini duymak tabi ki onu sinirlendirmişti. Bu üzücü haberi benim ona vermem gerekiyordu ve dizlerimin üzerine çöküp göz teması kurmaya özen gösterdim. Ödevinin onaylanacağını ve arkadaşları ile oyun oynayacağını uman bu kız çocuğunun üçüncüye aynı ödevi yapması gerektiğini duyduğu anda gözlerinden alev topu fışkırdı. Avazı çıktığı kadar bağırmak için azını açtı ve sonra durdu. Derin bir nefes verdi ve şu cümleyi kurdu “Özge, bütün günüm okulda geçti, bu yetmiyormuş gibi en az o kadar saati de bu ödevi güzel yapmaya harcamamı bekliyorsunuz. El yazımın güzel olmadığını ve bu ödevden keyif almadığımı bildiğiniz halde beni zorluyorsunuz. Ödevi düzgün yapana kadar burada oturup kalacağımı biliyorum ve yapmam lazım. Ama şu an sadece sana, ödeve ve el yazısı saçmalığına sinirliyim. Dışarı çıkıp bağırmama izin verirsen daha iyi yapmayı denerim.” Aslında bu sözlerden sonra izin vermemem olanaksızdı çünkü yaptığım bir ödevin saçma bir bilgisayar sıkıntısı yüzünden yok olduğu ve uykumdan feragat ederek bitirmem gerektiği bir geceyi hatırladım. İçimden tek gelen okuluma, bilgisayarıma ve ödeve sinirlenmek bağırmak, çığlık atmaktı. Ona 5 tane uzun çığlığın yeterli olup olmayacağını sordum. Kendisi de eğer yeterli olmazsa gelip daha fazlasını talep edeceğini söyledi ve aramızda anlaşma el sıkışmasını yaptık. Montunu giyip bahçeye çıktı. Kimseyi rahatsız etmeyeceğini düşündüğü bir uzaklığa gittikten sonra bana bakarak çığlıklar atmaya başladı. Üçüncü çığlıktan sonra yüzü gülmeye başlamıştı ve ayakları ile yerdeki dökülen yapraklara da tekmeler atıp havanın tadını çıkartıyordu. Çığlıkları bitince geldi, yeterli olduğunu söyledi ve teşekkür etti. Sonrasında ise yapabileceği en iyi el yazısı ile ödevini bitirdi.

    Anlattığım iki olaya kısaca bakacak olursak. Bence kendileri için çok güzel yollar bulmuş iki çocuğu görüyoruz. Sinir ile başlayan davranışlarını kahkahalara ve güzel kısa anılara nasıl çevirdiklerini görüyoruz. Bana bakarak sinirli olduğunu söylemekten çekinmedi çünkü sahip olduğu duygunun sadece o andan kaynaklandığını kendisi de biliyordu. Sinirini doğru ve etrafa karşı zararsız bir şekilde akıtmalarına izin verdiğimiz için kin haline getirme gereği duymadılar. İçlerinde kalıp katılaşmasına izin vermeyip enerjiye çevirdiler. Ve bütün bunları yaparken etraflarındaki kişilerin onları anlayacağını, yargılamayacağını ve sonrasında sürekli olanları onlara hatırlatmayacağını biliyorlardı.

    Diyeceğim o ki, ilk olarak sahip olduğunuz her duygunun çok doğal olduğunu kabul edin. Siz nasıl bunlara sahipseniz etrafınızdaki kişilerin de sahip olduğunu unutmayın. Kendinize yollar keşfedin ve hepsini sonunda kahkahalar ile değiştirin. Taşımak zorunda olduğunuz bir sürü hayat yükü omuzlarınızdayken, içinizde kendinize ve başkalarına karşı katılaşıp kalan sinirden, stresten oluşmuş kin topları yüklemeyin.

 

Avrupa Gönüllü Hizmeti Almanya Vize Süreci

Merhabalar,

     AGH kabulu aldıktan sonra en sıkıntılı süreç vize ve gidiş hazırlığıdır. Herkesin deneyimi kendisine özgüdür, vize sürecinde benim yaşadıklarımı yaşamayabilirisiniz. Ama süreç öncesi heyecanınızı azaltması ve size yol gösterici olması için kendi deneyimlerimi sizinle paylaşacağım.

     Ben projeye kabul aldıktan sonra, Almanya’daki kuruluşumuz kendi Ulusal Ajansına proje kabulu için başvurdu. Bu Almanya için çok karşılaşılan bir durum. Gönüllü ve gönderici kuruluş belirlendikten sonra, ev sahibi kuruluş proje kabulü ve hibe için Ulusal Ajanslarına başvuruda bulunuyor. Böyle bir durumla karşılatığınızda hiç telaşa kapılmayınız, kabul alamama olasılığı olduğu halde büyük bir oranda projeniz onaylanacaktır. Benim projemin onayı mayıs ayının ortasında geldi ve vize sürecim bundan sonra başladı. Kurumlarınız ve sizin aranızda çok fazla mailleşme olacağı için olabildiğince hızlı başlamalısınız. İlk iş olarak, gönderici kuruluşunuzdan sizin sağlık sigortanızı başlatmasını istemelisiniz. Bu süreç yaklaşık 3 iş günü içinde olacaktır. Sağlık sigortanızdaki numarayı, ev sahibi kuruma yollayıp Activity Agreement ve vizenizi kolaylaştıracak davet mektubunuzu istemelisiniz. Bu iki evrağın orjinaline ihtiyacınız olacak ve yaklaşık 20-30 günde Almanya’dan posta gelmekte. Activity Agreement siz, gönderici kuruluş ve ev sahibi kuruluşun imzalarını içermeli. Bu imzaların ıslak imza olması gerekli eğer gönderici kuruluşunuz ile farklı illerde ikamet ediyorsanız, postanın Türkiye içinde de yol kat edeceğini hesaba katmalısınız. Türkiye’deki kurumunuz da sizin için  Ulusal Ajans’tan talep edilmiş vize kolaylaştırıcı yazı ve kurumunuzun akreditasyonunu, misyon ve vizyonunu anlatan bir dilekçe hazırlamalı. Bu gerekli evrakları topladıktan sonra 2’şer  fotokopisini yapmalısınız. Bu süreçler olurken ev sahibi kurum sizden OLS (Online Language Support) sınavı yapmanızı isteyecek. Almanca olan bu sınavdan aldığınız puan proje kabulünüzü etkilemeyecek ama Almanya’da yazılacağınız dil kursunun seviyesini belirlemede yardımcı olacak.

      Vize randevunuz için İDATA’yı aramalı ve AGH için vizeye başvuracağınızı söylemelisiniz. Eğer konuştuğunuz kişi AGH’yi bilmiyorsa ticari vize başlığı altından randevu almak istediğinizi dile getirin. Burada hemen kendi deneyimimi söylemek istiyorum. Konuştuğum kişi AGH’yi bilmiyordu ve hibeli bir Erasmus Plus uzantısı olduğunu söylediğim için bana eğitim vizesi randevusu verdi. Ben vizeye Ankara’da başvurdum ve tam saatinde oradaydım. Sıram geldiğinde vize başvurumu alacak kişi beni yanlış sıra aldığım konusunda uyardı. Benim için şeflerine sordu ve ne yapabiliriz diye sordu. Ticari vize başvurularını alan görevli kadın geldi ve yanlış vize randevusu aldığım için güzelce beni azarladı. Görevlilerin böyle bir hata yapmayacağını suçun benim olduğunu söyledi.  Vize görüşmesi öncesi gerçekten moral bozucu bir durumdu ki karşılaşmanızı kesinlikle istemem. Randevusuz olduğum için benim evraklarımı alamayacağını dile getirdi ve beni göndermek istedi. Ben de bütün soğukkanlılığım ve kibarlığımla, yaptığım hata(!) için özür dileyip vizeye o gün başvurmamın ne kadar gerekli olduğunu anlattım. Şeflerine sordular ve benim için yarım saat ayırabileceklerini söyleyip, doğru kabine aldılar. Ben ikna edebilmiş ve zamanın uyması sebebi ile vakit kaybetmeden işlemimi gerçekleştirebilmiştim ama kesinlikle doğru başvuru sırası alın, kendinizi telaştan ve moral bozukluğundan koruyun.

        Şimdi başvuruya giderken bize neler lazım olacak? İlk olarak; Eliniz ile doldurduğunuz başvuru formu, biyometrik fotoğraf, pasaport, sağlık sigortanız (Sigorta belgenizde kaç euro’luk teminat verildiği yazmalı, eğer yazmıyorsa sağlık sigortası firmasına mail atarak talep edebilirsiniz. Ben talep ettim ve 3 iş günü içerisinde adıma düzenlenmiş 300.000 eurolu teminat belgesi hazırlandı.), acitivty agreement (içerisinde alacağınız hibe ve konaklama bilginiz bulunmalı), ev sahibi kurumun yazdığı davet mektubu, tam vukuatlı nüfus kayıt örneği, Ulusal Ajans’tan alınan vize kolaylaştırıcı yazı, kurumunuzun bilgilendirici yazısı (yukarıda bahsettiğim), eğer Almanca bir bölümde okuyor ya da mezun değilseniz Almanca bilginizin en az A1 seviyesinde olduğunu gösterir belge (Bundan aşağıda bahsedeceğim), mezun durumundaysanız diplomanız. Bunlar yanınızda olmalı, ben yanımda adli sicil kaydı, ailemin maddi durumunu gösterir belgelerde götürmüştüm ama ihtiyacım olmadı.

     Burada dil belgesi ve diploma ile alakalı kendi deneyimimden bahsedeceğim. Ben dil belgesi istendiğini bilmeden gitmiştim ve Almanca bildiğimi gösterir herhangi bir evrağa sahip değildim. Başvurumu alan kadın benimle kısa bir Almanca mülakat yaptı. Adım soyadım gibi kişisel bilgilerin yanı sıra neden gitmek istediğim gibi soruları yöneltti. Sonrasında ise arkalı önlü küçük bir Almanca sınavı uyguladı. A1 seviyesindeki soruları barındıran bu sınavdaki bütün soruların doğru yanıtlanması isteniyor. Soruların altına el yazınız ile cevaplarını yazmanız isteniyor. Sınav anlama, yazma ve kelime bilginizi ölçüyor.  Eğer A1 seviyesinde (gündelik hayattaki konuşmaları anlayacak seviye) Almanca’nız varsa çok kolayca geçebileceğiniz bir sınavdı. Yanınızda OLS (Online Language Support ) sınav belgenizi götürmeniz işinize yarayacaktır. Ben diplomamı götürmemiştim çünkü internette hiç bir yerde yazmıyordu. Başvuru yaparken başvuru formuma nereden ve hangi bölümden mezun olduğumun notunu aldılar. Eğer diploma fotokopisini eklemiş olsaydım işlerimin kolaylaşacağını söylediler çünkü mezun olduğum bölüm ile yapmak istediğim iş arasındaki bağlantıyı görebilecekler ve bana daha çok güveneceklerdi. Diploma fotokopimi hemen o gün öğleden sonra getirebileceğimi söyledim ama başvuran kadın şimdilik gerek olmadığını gerekirse beni arayacağını söyledi. Ben başvurumu pazartesi günü sabahtan ufak aksilikler ile yapmıştım. Salı sabahı 11 sularında başvurumu alan kadın beni aradı ve tamam bilgilerinizi yazdım hiç bir eksik bilginiz bulunmuyor, diplomanız yok ama sorun olmayacak gibi duruyor şimdi onaylarsanız evraklarınızı yolluyorum dedi. Yani salı sabahı 11 civarında resmi olarak evraklarım yollandı ve aynı hafta cuma akşamüstü 5.25’te Ups kargodan mail geldi. Pasaportum konsolosluktan alınmış bana getiriliyordu. 4 iş günü içerisinde vizem çıktı. Vizemi elime aldıktan sonra bana çıkan vizenin 6 aylık olduğunu görmemle küçük bir şok yaşadım. 1 yıllık vize verileceğini zannediyordum. Hemen salı günü görevli kadının beni aradığı numarayı arayarak direk konsolosluk içine ulaştım ve durumu anlattım, bir yanlışlık olmalıydı. Konuştuğum kişi vizede bir yanlışlık olmadığını Aschaffenburg’a gittiğimde oturuma başvurarak 1 yıllık oturum alacağımı belirtti. Ben de gönül rahatlığı ile kapattım. AGH sürecinde Almanya’da gönüllülük yapan ve benle aynı anda başvurduğu halde 1 yıllık vize alan arkadaşlarım var ki bir tanesi Almanya’daki ev arkadaşım. Aynı ev sahibi kuruluşun farklı projelerinde görev alıyoruz, aldığımız hibe ve konakladığımız ev aynı olmasına rağmen vize türlerimiz farklılık gösteriyor.

     Yani kısacası vize süreci kesinlikle bireysel bir süreç, başka deneyimlerden faydalanmalı ama kendi sürecinize odaklanmalısınız. Gerekli olan evraklar aşağı yukarı aynı olduğu halde, kişiden kişiye ve duruma göre farklılık gösterebilir bunun için telaş yapmaya gerek yok. Ama vize başvurunuzu kesinlikle son aya bırakmayın. Ne kadar çok vaktiniz varsa çıkan problemler ile o kadar kolay başa çıkabilirsiniz.

Kendine Çamur Yaratmak

      Çocuğunuz izin vermediğiniz veya kendisi için tehlikeli olabilecek bir hareket yaptığında ilk tepkiniz ne oluyor? Ya da çok sevgiğiniz arkadaşınız, eşiniz kendisi için yanlış ve kötü bir karar alıyorken sizin tutumunuz ne oluyor? Dünya üzerindeki bütün duygular birbirlerine benzer ama tutum ve bunu gösterme şekli kişiye özgü, biriciktir. Bu yüzden duygularımıza odaklandığımız kadar dışa vurumlarına da odaklanmalıyız. Sevgimizi korku ve endişemizi göstermek için en doğru yol, karşımızdakini çok yanlış bir karar almadan hemen durdurmak mı olmalı yoksa onu sonuna kadar desteklemek mi?

       Çok soğuk ve yağmurlu bir günde ekibimizdeki 6 çocuğu parka götürdük. Parkta kocaman bir kum havuzu, çocukların istediği gibi oynayabilecekleri gemi, fışkiyelerle dolu bir süs havuzu, kaydırak, salıncak ve zıplama alanı vardı. Çocuklara parkın hangi alanı dışına çıkamayacaklarını söyledikten sonra 11 yıllık deneyimli ekip liderimiz ile banka oturup sohbet etmeye başladık. Bir gözümüz tabi ki çocukların üzerinde ama kesinlikle daha fazlası değil. Parkta çocuklarını oynamaya getirmiş en az 10 11 ebeveyn daha vardı. Parkta bulunduğumuz 2 saat boyunca çocuklar özgürlüklerini  ilan ettiler. Hemen hemen parktaki bütün çocuklar ayakkabılarını ayaklarından atıp koşuyorlardı. Geminin ön güvertesindeki halata sarılarak kuma atlıyor kendilerince korsanlarla savaşıyorlardı. Salıncakla ulaşabilecekleri en üst noktaya ulaştıktan sonra kahkahalar eşliğinde kendilerini kumlara atıyorlardı. Peki biz ne yapıyorduk? Çocuklara kendilerini aşağıya bırakırken yakınlarından geçen insanların olabileceğini, onlara çarpmamak için dikkatli olmalarını söylüyorduk. Çocuklar kendi oyunlarını yaratıyorlardı ve bunun için tanışık olmalarına hiç gerek yoktu. Bakıyorlar ve gülümsüyorlardı, sonra hepsi tek bir amaç için oyun kuruyordu: doyasıya eğlenmek. Kum havuzunda kendilerine kuyu kazan çocuklar, kuyuya su doldurmaları gerektiğini keşfettiklerinde asıl eğlenceli bölüm başladı. Buldukları her cisim ile, kendi ayakkabıları dahil, kum alanına havuzdan su taşımaya başladılar. Daha sonra çamur yarattıklarını fark ettiler ve bir anda çamur onlar için daha ilgi çekici bir oyuncak halini aldı. Ben olan bitene karşı nasıl bir tepki vereceğimi çözmeye çalışırken, tanımadığım diğer ebeveynleri de gözlemlemeye başladım. Havuza kendilerini atıp üstlerini başlarını sırılsıklam ıslatan, daha sonra bu suyu kumla birleştiren çocuklarına ne tepki vereceklerdi? Onları durduracaklar mıydı? Durduracaklarsa nasıl? Çocuklar oyunlarında aşırıya kaçarlarken; saçlarını komple ıslatıp kumda saçları ile desenler çizmeye varan bir yaratıcı-oyun anlayışından bahsediyorum; ebeveynleri onları izleyip, sohbetlerine devam ediyorlar veya kitaplarını okuyorlardı. Kendi ekip liderim  dahil ebeveynlerden gelen tek tepki çocuklara havanın soğuk olduğunu ve suyla oynamaya devam ederlerse hasta olacaklarını söylemekti. Bütün ebeveynler aynı soğukkanlılıkla çocuklara yaptıkları yarattıkları eğlencenin doğuracağı kötü sonuçları (ıslak kıyafetle eve kadar yürümek, çamur lekesi olduğu için sevdiği kıyafeti tekrar giyemeyecek olması veya hasta olmak) sakince söylüyor ve sonrasında “anladın mı?” diyerek teyit ediyordu. Herhangi bir ses yükselmesi veya oyunu bitirme çabası içinde değillerdi. Yaşları 5 ile 12 arasında değişen çocuklar ise anlıyor ve oyuna devam edip etmeme kararını buna göre alıyordu. Diğer çocukları bilmiyorum ama bizim ekimizde kendisini çamurlu bir mutluluk yumağına çeviren iki çocuk  da hasta olmadı. Oyunlarından sonra bütün yolu kıyafetlerinden süzülen çamurlar ve ayakkabısız yürüdüler. Eve geldiğimiz gibi duşa koştular ve bu geçirdikleri günü  mutlulukla hatırlıyorlar.

       Bu tavır ve ailelerin yaklaşımı çocuğu umursamazlık ile sorumluluk bilincini yükleyip, onların bir birey olduğunun farkına varmak arasındaki ince çizgiyi bize gösteriyor. Çocuğunuzun hasta olmasından veya çocuğunuzun başına gelebilecek bütün kötü durumlardan korkmanız çok normal. Bu sadece çocuğunuz için değil, hayatınızda sevdiğiniz herkes için geçerli; anneniz, babanız, eşiniz, sevgiliniz, en yakın arkadaşınız…Sevmek beraberinde endişe ve korku getirir ki bu çok doğaldır. Ama endişe ve korku her zaman beraberinde engelleme getirmez, getirmemelidir. Sevdiğiniz kişiyi davranışının sonuçları hakkında uyarmalı ve sonrasında aldığı her kararda arkasında olduğunuzu belirtmelisiniz. Aldığı karar yanlış ya da doğru hiç fark etmez, sonuçta kendisi olarak sizin de yardımınızla bütün sonuçları hesaplayarak aldığı bir karardır. Bu ilişkilerde gidilmesi en zor yoldur. Çünkü engelleme veya kendi fikrinizi dikte ettirme çok kısa bir süre içinde arzunuzun yerine getirildiğini görmenizi sağlar. Oysaki sevdiğiniz kişi için yarattığınız güvenli ortamda onu özgür bırakmanız durumunda, arzunuzun yine de yerine getirileceğini ve bu sefer aranızdaki bağın çok daha kuvvetli olacağını asla unutmayın.

           Hayatımızda kendimize çamurdan bir dünya yarattığımız, aldığımız kararlar ile  etrafı çamurla kapladığımız anlar olur. Aynı kararları veya hataları sevdiğimiz insanların da yaptığını görürüz. Bazen de daha sonucu görmeden, çok korktuğumuz için hemen önlem alırız. Ama unutmamalıyız ki, çamurla kaplanmış kıyafetlerle geçirilen bir gün hayatımızda hatırladığımız en keyifli gün haline gelebilir. Yeter ki sevdiklerinizle aranızda kurduğunuz bağı ve destekleyici tavrı hiç kaybetmeyin.